شرایط تحقق جرم ترک انفاق نسبت به زوجه بدین شرح است: استطاعت مالی مرد استطاعت مالی مرد، از شروط وجوب نفقه زوجه نیست، اما از شروط تحقق جرم موضوع ماده 642 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی است.
به عبارت دیگر، مجازات تعزیری ترک انفاق، فقط بر كسی اعمال میشود كه با وجود استطاعت مالی، از تأدیه نفقه زن خود خود امتناع كند.
تشخیص استطاعت مالی مرد با دادگاه است كه باید وجود این استطاعت را در زمان ترک انفاق احراز كند. همچنین به نظر میرسد در حالی كه زوج فقط استطاعت پرداخت قسمتی از نفقه زوجه را داشته است و از تأدیه همان
قسمت امتناع كند، مشمول ماده 642 خواهد بود. قانونگذار در ماده ۱۱۹۸ میگوید: «کسی ملزم به انفاق است که متمکن از دادن نفقه باشد یعنی بتواند نفقه بدهد؛ بدون اینکه از این حیث در وضع معیشت خود دچار مضیقه شود.
برای تشخیص تمکن باید تمامی تعهدات و وضع زندگانی شخصی او در جامعه در نظر گرفته شود.» این ماده، در صورتی نفقه را واجب دانسته است كه شخص قادر به پرداخت نفقه باشد، بدون این كه از این حیث، برای گذران زندگی خود دچار مضیقه و کمبود شود. تمكین زوجه قانونگذار یكی از شرایط تحقق جرم ماده 642 را تمكین زوجه دانسته است. اطلاق كلمه تمكین، شامل تمكین عام و خاص بوده و عدم تحقق هر یک موجب عدم تحقق جرم خواهد شد.