هم خانواده «مرخص» چیست ?

کلمه «مرخص» در زبان فارسی به معنای «اجازه داده شده برای رفتن»، «آزاد شده از کار یا وظیفه»، «رها شده» و «مأذون» است. این کلمه ریشه عربی دارد و از ریشه «رَ خ ص» گرفته شده است.

کلمات هم‌خانواده با «مرخص» کلماتی هستند که از همین ریشه گرفته شده و در معنا به نوعی با اجازه، رهایی، آزادی و اذن مرتبط هستند. مهم‌ترین این کلمات عبارتند از:

• ترخیص: به معنای اجازه دادن برای رفتن، آزاد کردن کالا از گمرک، آزاد کردن بیمار از بیمارستان و به طور کلی رفع مانع از انجام کاری است.
• رخصت: به معنای اجازه، اذن، جواز و فرصت است.
• رخیص: (کمتر رایج) به معنای ارزان و آسان است. این معنی به طور غیر مستقیم با مفهوم آزادی و سهولت مرتبط است.
• مرخصی: خلاصی داشتن از کاری را گویند.

بنابراین، کلمات «ترخیص» و «رخصت» مهم‌ترین و رایج‌ترین هم‌خانواده‌های کلمه «مرخص» هستند.

برای درک بهتر، به مثال‌های زیر توجه کنید:

• مرخص: «سربازان بعد از پایان دوره آموزشی مرخص شدند.»، «بیمار از بیمارستان مرخص شد.»
• ترخیص: «کالاهای وارداتی از گمرک ترخیص شدند.»، «پزشک دستور ترخیص بیمار را صادر کرد.»
• رخصت: «از شما رخصت می‌خواهم که بروم.»، «با رخصت شما، صحبت را ادامه می‌دهم.»