قوانین نوشتن ه وسط کلمات

ﻫ (غیر ملفوظ یا « ﻫ » بیان حرکت) و ﻫ (ملفوظ )
« ﻫ » غیر ملفوظ همان مصوت « اِ /e/ » می باشد که در آخر واژه می آید.مانند: خانه ، میوه، خواننده،جامه همچنین همان صدایی است که درآموزش دوره ی دبستان به آن(« ﻪ اِ» /e/آخر چسبان و« ﻩ اِ» /e/ آخر تنها می گویند
« ﻫ » ملفوظ صامت /h/ است که درآخرکلمه ها تلفظ می شود.مانند: نگاه ،کوه ،گره،روباه،توجّه، نُه، دِه
اینک نکات مربوط به قواعد رسم الخطی هر کدام ذکر می شود:
1- درپایان کلمه ای که به ﻫ (غیر ملفوظ یا « ﻫ » بیان حرکت) مختوم باشد درحالت اضافه ( اعم از مضاف ومضاف الیه یا موصوف وصفت )یای میانجی « ﻯ /y/ » قرار می گیرد:
مثال: خانه ی بزرگ
جامه ی سفید
بنابر این گذاشتن علامت همزه ( ﺀ ) در بالای (ﮥ وﮤ ) صحیح نمی باشد.
2- هنگام گرفتن علامت جمع « ان» به جهت التقای مصوت ها صامت میانجی ( گ /g/ ) قرارمی گیرد. لازم به توضیح است در این میان حذفی صورت نمی گیرد بلکه مصوت ( ﻪ، ﻩ )ازاین شکل به شکل دیگر خود یعنی( -ِ ) حرکت زیر یا کسره در می آید.
مثال: بنده ← بندِگان
آزاده ← آزادِگان
تشنه ← تشنِگان
3- هنگام چسبیدن ( «ی» /i/ ) اسم ساز جهت جلوگیری از التقای مصوت ها بین آنها صامت میانجی ( گ /g/ ) قرارمی گیرد.
مثال: بنده ← بندِگی
زنده ← زندِگی
خانه ← خانِگی
مشاهده می شود حذفی صورت نمی گیرد بلکه مصوت ( ﻪ، ﻩ ) به شکل دیگر خود یعنی( -ِ ) حرکت زیر یا کسره در می آید.
4- در صورتی که بعد از( ﻫ )غیر ملفوظ « ی /i/ » نکره یا وحدت بیاید ، به شکل «ای»نوشته می شود.
مثال : دسته ای
آزاده ای
نامه ای
5- «ﻫ» غیرملفوظ هنگام اضافه شدن علامت جمع« ها » حذف نمی شود.
مثال: شاخه ها
خانه ها
میوه ها
6- «ﻫ» غیرملفوظ پیش از پسوند حذف نمی شود.
مثال : علاقه مند
بهره مند
دیده بان
ﻫ (ملفوظ )یاصامت « ﻫ /h/»
حرف ﻫ درپایان بسیاری از کلمات ملفوظ است . مثل: موجّه، سیاه ، نگاه ، مه، شبیه و.....
نکته: «ﻫ» درپایان کلمه از قاعده ی حروف متصل تبعیّت می کند،یعنی پیوسته به حرف بعد نوشته می شود.
مثال : گرهی (= یک گره)
عذر موجّهی
او متوجّهِ مشکل شد.
این نکته به خصوص درموردکلمه ی « دِه» ماده ی فعل «دادن»ومشتقات وترکیبات آن در خور توجه است.مانند : فرماندِه ← فرماندِه سپاه ← فرماندِهی
سازماندِه←سازماندِهی
بازدِه ← بازدِهی
سودِه← سود دِهی
برباد دِه

 

[bing]

قوانین هکسره در مورد «موصوف و صفت» و «مضاف و مضاف الیه»​

اگر بخواهید موصوف را به صفت ربط بدهید یا این‌که ارتباطی میان مضاف و مضاف‌الیه ایجاد کنید، باید دور «ه» را خط بکشید و به سراغ «ـِ» بروید. به همین سادگی!

به نمونه‌های زیر توجه کنید:

نادرست: «خورشیده طلایی رنگ طلوع کرد.»
«خورشیدِ طلایی رنگ طلوع کرد.»
نادرست: «یه سر به پیجه ما بزنید.»
درست: «یه سر به پیجِ ما بزنید.»
همانطور که مشاهده کردید، نمی‌توانیم از «ه» برای ربط دادن صفت و موصوف و همچنین، مضاف و مضاف الیه استفاده کنیم. در این مورد، باید به سراغ «ـِ» برویم.

«ه» به مثابه «است» در زبان محاوره​

و اما می‌رسیم به «است» در زبان محاوره! واژۀ است صورت سوم شخص مصدر استیدن است. در زبان گفتار، به ویژه گویش تهرانی، است تبدیل به کسره می‌شود. بنابراین، اگر به دنبال جایگزی است در زبان محاوره می‌گردید، باید به سراغ ه بروید.

در ادامه، نمونه‌هایی را از کاربرد ه به جای است برای‌تان آورده‌ایم.

نادرست: «کیِ؟»
درست: «کیه؟»
«نادرست: من هرچی می‌گم درستِ.»
«درست: من هرچی می‌گم درسته.»
«نادرست: این کتابِ منِ.»
«درست: این کتابِ منه.»
«نادرست: زنگ خرابِ؟»
«درست: زنگ خرابه؟»
در مثال‌ بالا، شاهد کاربرد «ه» و «ـِ» هستید. احتمالاً مثال فوقْ موضوع را برای‌تان، تا حدی، روشن و ملموس کرده باشد.

وقتی کلمۀ قبل از است به «u» ختم می‌شود، ه به میان می‌آید.

«نادرست : علی پرروِ.»
« درست: علی پرروئه.»
«نادرست: بهروز دانشجوِ.»
«درست: بهروز دانشجوئه.»
همان‌طور که مشاهده کردید، معمولاً، در مورد است، باید دور ـِ خط قرمز بکشید.

استثناء: البته، این تبدیل است به ه در همه جا صادق نیست. مثلاً وقتی پیش از است، کلماتی مانند خانه و بالا قرار می‌گیرند، دیگر نیازی نیست «است» را تبدیل به «ه» کنیم. در این جا، همان «است» باقی می‌ماند:

«نادرست : بابام خونه‌ئه.»
«درست : بابام خونه‌ست.»
«نادرست: همسایه‌مون طبقه بالائه.»
«درست: همسایه‌مون طبقه بالاست.»
نکته: این تبدیل است به ه در مورد همۀ گویش‌ها صدق نمی‌کند.

به عنوان مثال، در زبان اصفهانی، نمی‌گوییم چشمات قشنگه، بلکه می‌گوییم چشمات قشنگ‌ست.

استفاده از «ه» در انتهای جمله​

به طور خلاصه، می‌توانیم بگوییم که معمولاً، در انتهای جمله، از «ه» استفاده می‌کنیم.

«نادرست : اون اصلا غذا نمیخورِ.»
«درست : اون اصلا غذا نمیخوره.»

«ه» برای اسم معرفه​

در معرفه به اسم اشاره، از «ه» استفاده می‌کنیم. اما ابتدا، باید بدانیم معرفه به اشاره چیست؟ به طور کلی، اسم معرفه اسمی است که مخاطب آن را بشناسد. معرفه به اشاره به معنای اسمی است که با صفت‌های اشاره، مانند این و همین، توصیف شده است. به عنوان مثال، این کتاب، همان کشور، این گلدان.

در فارسی محاوره، «ه» را با این اسامی همراه می‌کنیم.

«نادرست : اون دخترِ از من خوشش نمیاد.»
«درست: اون دختره از من خوش نمیاد.»

«ه» به عنوان بخشی از کلمه​

وقتی ه بخشی از کلمه است، نمی‌توانید به جای آن، از کسره استفاده کنید یا این‌که آن را با استفاده از کسره به اسم بعدی ربط دهید. به عبارت ساده، وقتی کلمه‌ای به ه ختم می‌شود و ه جزئی از خود کلمه است، نمی‌توانیم ه را حذف کنیم و اگر از ـِ به جای ه استفاده کنیم نادرست است.

اگر بخواهیم چنین کلماتی را به کلمۀ بعدی وصل کنیم، باید به جای کسره، به سراغ «ی» برویم.

به نمونه‌های زیر توجه کنید:

«نادرست: برکِ مشهور.»
«درست: برکه‌ی مشهور.»

«برای» نیازی به «ه» ندارد​

وقتی در جمله، از کلمۀ «برای» استفاده می‌کنید، اصلا نیازی نیست در انتهای آن، از ه یا ـِ استفاده کنید.